عثمان بن سعید
ابو عمرو، عثمان بن سعید اسدی عمروی نخستین نایب امام زمان و از یاران و شاگردان مورد وثوق امام هادی و امام حسن عسکری بود
نام
او از قبیله بنی اسد بود و چون در سامرا زندگی میکرد به او عسکری هم میگفتند. در محافل شیعه به او «سمّان» و «زیّات» (به معنی روغن فروش) هم میگفتند. به خاطر اختفاء امر نیابت و استتار فعالیتهای سیاسی، روغنفروشی میکرد، و اموال و نامهها را با ظرف روغن میان امام و شیعیان وی همچنین به خاطر ابراز نیابت از طرف امام دوازدهم خود را باب (به معنای درب [امامت]) مینامید.ژ امام حسن عسکری چون نام طولانی او را شنید، گفت: «کنیه ابن عثمان و ابو عمرو در یک مرد جمع نمیشود». و بنابراین دستور داد که کنیه او را که ابو عمرو باشد بر هم بزنند و وی را «عمری» نامیدند جابهجا میکرد..
وثوق
روزی احمد بن اسحاق نزد امام هادی رسید و پرسید: «من گاهی نزد شما حاضرم و گاهی در محضرتان نیستم و غایب. در غیاب شما سخن چه کسی را بپذیرم و فرمان ببرم؟» امام گفت: «این ابو عمرو، فردی امین و مورد اعتماد من است.آنچه به شما میگوید از جانب من میگوید وآنچه به شما میرساند از جانب من میرساند.»
و همین سوال را از امام حسن عسکری پرسید و همان جواب را گرفت.
در جای دیگر امام حسن عسکری نزد 40تن از شیعیان گفتند: «گواه باشید که عثمان بن سعید وکیل من است، و پسر محمد نیز، وکیل پسرم مهدی خواهد بود.»
غیبت صغری
پس از در گذشت امام حسن عسکری، احتمالا عثمان بن سعید امام حسن عسکری را غسل داد و کفن کرد و حنوط نمود و به خاک سپرد.
در این زمان که غیبت صغری هم آغاز گردید، عثمان بن سعید از سوی امام مهدی بهعنوان نخستین نایب خاص وی منصوب گشت و واسطه میان امام و شیعیان شد. درگدشت او را میان سال 260 تا 267 قمری ذکر کردهاند. هنگامی که وی در گذشت، جسدش را در جانب غربی بغداد در شارع المیدان، که نزدیک دروازه قبلی قرار داشت، بهخاک سپردند و قبر در خود قبله مسجد است.
تهیه وتنظیم :محسن کشاورز